Vier medailles!

Persbericht 23^e Internationale Biologie Olympiade, Singapore

Zaterdag 14 juli, Singapore Het Nederlandse team heeft op de Internationale Biologie Olympiade twee zilveren, en twee bronzen medailles gewonnen. Een prachtige prestatie. De olympiade werd gewonnen door Nol Swaddiwudhipong uit Singapore, tevens het gastland van de olympiade. Nederland deed voor de 22^e keer mee.

De vier winnaars v.l.n.r. Han, Tim, Laura, Kyra

De behaalde resultaten zijn: Laura van Schijndel (Gymnasium Bernrode, Heeswijk-Dinther) en Han Mertens (Stedelijk Gymnasium Nijmegen) zilver, Tim Coorens (Sint-Maartenscollege, Maastricht) en Kyra Defourny (Stedelijk Gymnasium Arnhem) brons. Er deden 235 leerlingen mee uit 59 landen. Han Mertens deed voor de tweede keer mee en won vorig jaar ook een zilveren medaille.

De Biologie Olympiade is een wedstrijd voor veelbelovende vwo leerlingen. Aan de nationale voorronde deden bijna 10.000 leerlingen mee. De finale werd gehouden bij Wageningen University en de vier winnaars vormen het internationale team. Gedurende alle rondes worden de leerlingen geselecteerd op basis van hun praktische vaardigheden en kennis over biologie, onder andere moderne genetica, DNA-technieken en plantfysiologie. De aansluiting tussen de voorbereidingen in Nederland en de toetsing tijdens de internationale ronde was zeer goed, waardoor het Nederlandse team hoog heeft gescoord.

Tijdens het bezoek aan Singapore heeft het Nederlandse team onder andere de eer gehad van een persoonlijke ontmoeting met de president van Singapore. 

De laatste dag

Laatste dagen zijn altijd een beetje vreemd. Je hebt een ontzettend leuke tijd achter de rug, maar je zou willen dat het nog langer duurt. Je hebt veel leuke, nieuwe mensen leren kennen, maar moet ze bijna gedag gaan zeggen. Gelukkig is het nooit helemaal een einde: de deelnemers wisselen contactgegevens uit en kunnen honderd en meer mensen toevoegen op facebook, de jury ziet elkaar volgend jaar weer (en kan uiteraard ook gegevens uitwisselen).

De vliegers gisteravond waren erg leuk om te zien! Het was heerlijk om op het dak van de Marina Barrage (een dam in de Marina Bay) uit te waaien met uitzicht op een verlichte skyline van Singapore. Met 30 °C, een windje en uitzicht op verlichte vliegers was het bijzonder goed toeven.

Vanochtend was het enigszins verrassend weer: voor het eerst regen. En niet zo'n beetje ook. Als begeleiders moesten we direct de Jury-room weer in om de nagekeken theorietoets te controleren, maar de leerlingen hebben op dit moment een uitje naar Singapore Zoo. Dat valt letterlijk in het water, maar wat betreft de gezelligheid is er geen twijfel mogelijk dat die behouden blijft. Laten we hopen dat ze vanmiddag weer opgedroogd zijn voor de Closing Ceremony, waar de medailles uitgereikt zullen worden.

Nog wat foto's van de afgelopen dagen, waaruit ook blijkt dat de Jury het naar hun zin heeft (de leerlingen zijn ook in het Jurong Bird Park en Sentosa Underwater World geweest, maar apart van de Jury).

Vogels voeren in Jurong Bird Park

Dennis, Jury-lid voor Duitsland, mocht met een zeeleeuw spelen

Underwater World op Sentosa Island

De Jury werd steeds vervoerd in een (veel te koude) bus

Toetsen en ontspanning

We zijn inmiddels heel wat daagjes verder. De deelnemers hebben alle toetsen achter de rug. Na het prakticum dinsdag, waarvan de onderwerpen goed bleken aan te sluiten bij de voorbereiding,

spraken we ze gisteren opnieuw na de theorietoets. Opgelucht kwamen ze buiten. Het was beter gegaan dan sommigen vooraf gevreesd hadden. Verder waren ze vooral blij dat de toetsen voorbij waren: de druk is er nu helemaal af.

Nadat we kort inhoudelijk nagepraat hadden, was het tijd voor een welverdiende maaltijd en een knallend feest: de Bhangra-night!
Tim heeft nog de hele wereld zijn krachten laten zien door op het podium o-n-e-1 (4x), t-w-0-2 (4x) etc. op te drukken. Na een gezamelijke les in de Bhangradans barstte het feest echt los. Alle vier hebben ze uren lang aan één stuk door staan dansen, samen met de andere deelnemers. Ook vele juryleden zijn vol in de muziek opgegaan. Een fantastisch feest dus!

Tussen de toetsen door zijn de deelnemers in Jurong bird park geweest, waar je onder andere bovenstaande kleurige vogels kon voeren. Ze waren niet te beroerd om hier en daar een schouder op te zoeken, of zelfs een "kusje" op het oor te geven.

Vandaag gaan de deelnemers naar Under Water World, een aquarium met rustgevende tunnel onder de vissen door. Later vandaag is tijd ingeruimd voor het maken van vliegers, die ze vanavond op zullen laten bij de Marina Barrage (dam/meer).

De kop is eraf -- met president en ambassadeur

De kop is eraf: vanmorgen is de olympiade officieel geopend. Alle 59 deelnemende teams presenteerden zich op het podium, het Nederlandse team vergezeld met Geertruide van Scheveningen en een heuse fiets.

Na afloop werd dit bijzondere team opgewacht door de ambassadeur van Nederland, om even later ook kennis te mogen maken met de president.

Dat jullie even weten wat voor bijzondere leerlingen dit zijn!

We zijn er!

Het lijkt een eeuwigheid geleden: zaterdagmiddag, 7 juli, verzamelden we op Schiphol voor een paar groepsfoto's. Na het afscheid vertrokken we al vrij snel naar Frankfurt, voor de gate inventariserend wat we allemaal bij ons hadden. Hieronder: 500 pennen, 4 Campbells en een zekere hoeveelheid "illegale witlof".

De Campbells zijn onderweg fanatiek gebruikt, de witlof 's nachts op mysterieuze wijze verdwenen en alle pennen zijn veilig aangekomen op de plek van bestemming.

Tot zo ver geen verrassingen, wellicht. Dat veranderde toen we vermoeid en verkreukeld in Singapore het vliegtuig uitliepen. Je verwacht niet zomaar opeens je naam te horen als je in een vreemd land een gate komt uitgelopen.
Wat bleek: enkele leden van het Zwitserse team hadden in hetzelfde vliegtuig gezeten! Dat begon meteen goed met een eerste kennismaking en voor enkelen (lees: twee juryleden) een gelukkig wederzien.

Samen zijn we met een busje naar de universiteiten gebracht waar we de komende week door zullen brengen, maar niet voordat er de nodige foto's gemaakt waren van de teams met hun gidsen en -- olympische gedachte -- onze twee teams samen.

Als eerste bereikte het busje de deelnemersuniversiteit. Hier namen we afscheid, maar niet voordat er opnieuw een paar teamfoto's gemaakt waren (helaas nog niet in het bezit van ondergetekende). Hoe onze deelnemers het nu maken kunnen we dus niet live rapporteren, maar naar alle waarschijnlijkheid zijn ze op dit moment druk bezig om nieuwe vrienden te maken, of misschien toch aan het slapen. Het is immers al bijna elf uur 's avonds.

Terugkomen en vooruitblikken

De eindronde is inmiddels al weer een aantal weken geleden, maar voor een select groepje mensen duurt het olympiadegevoel nog wat langer. De vier winnaars waren nauwelijks bekomen van alle felicitaties en indrukken van de week, of ze moesten al weer aan de slag met de voorbereidingen voor de Internationale. Meer Campbell lezen, een extra boekje met IBO-specifieke informatie en mentale voorbereidingen op een week in Singapore. In de tussentijd moest het team ook komen opdraven bij de Huldigingsceremonie door de minister van onderwijs (die dit jaar vertegenwoordigd werd door de secretaris-generaal van het ministerie van OC&W) en zijn er nog twee speciale terugkomdagen georganiseerd voor wat extra training voor de IBO.
Al met al, een bijzonder druk schema de afgelopen weken. En dan te bedenken dat er voor een aantal ook nog even met ouders op vakantie moet worden gegaan!

De terugkomdagen en de huldiging zijn overigens uit mijn ervaring de twee olympiadegebeurtenissen waar je als 'normale' olympist het minste van meekrijgt. Hierbij een aantal foto's van de terugkomdagen om een kleine impressie te geven van wat er gebeurt.

Toetsen bekijken

Dissectie van een beenvis (karper)

Entomologie (insectjes kijken)

Met deze voorbereidingen achter de rug is er voor de olympisten nog slechts één ding te doen: zaterdag 7 juli a.s. om 16.00 verzamelen op Schiphol, om er een geweldige tijd van te maken in Singapore. We gaan voor medailles, brons, zilver of goud, maar bovenal voor de geweldige ervaring en uitdaging!

Ook tijdens de IBO zullen er op deze blog berichtjes geplaatst worden waarin verslag wordt gedaan van alle belevingen.

En de winnaar is....

Tot op het laatste moment was het bijzonder spannend wie er dit jaar zouden winnen. De kampioenen zijn: Han Mertens, Kyra Defourny, Laura van Schijndel en Tim Coorens. Van harte gefeliciteerd en veel succes in Singapore!

vlnr: Laura, Han, Kyra en Tim

vlnr: Laura, Tim, Han en Kyra

De spanning loopt op

Het is dinsdagmiddag, vijf uur. Het laatste college van de olympiade is voorbij en de deelnemers buigen zich nu over een toets, de derde voor vandaag. Onder het rustgevende gekwaak van de kikkers buiten loopt de spanning langzaam op. Nog vier toetsen te gaan morgenochtend en dan weten we het. Nieuwsgierig naar de uitslag? De prijsuitreiking is morgenmiddag om 15 uur in het forumgebouw.

Strakke planning (of: soms moet je gewoon geluk hebben)

Gisteren was een echte buitendag: de ochtend begon met een flora-excursie aan de voet van de Grebbeberg. Na een korte introductie over het gebied hebben Jan Wieringa en Marc Sosef ons alles verteld over de lokale planten en waar hun families aan te herkennen zijn. Hoewel, alles? Na ruim twee uur en de nodige die-moet-echt-nog planten, was er nog steeds volop onbehandeld groen (met bloemen) en het kostte ons grote moeite om deze boeiende plek te verlaten. Helaas, het veldwerk drong. We moesten echt verder. En dat met pas gemaaide bermen!

Na opnieuw een lekkere fietstocht bevonden we ons in de Blauwe Kamer. Hier hebben eerst twee oud-olympisten, Elysa Overdijk en Remie Janssen, een openluchtcollege gegeven over ecologie. Hierbij zijn helaas enkele vlinderbloemigen gesneuveld. We hadden al geleerd dat deze planten wortelknolletjes kunnen maken, om daarin bacteriën stikstof vast te laten leggen uit de lucht, maar zouden ze dat hier ook doen? Dat vroeg natuurlijk om een experiment. De knolletjes bleken makkelijk te vinden, maar laat dit een belangrijke les zijn voor de planten: zo'n slimme truuk als deze kan ook een evolutionair nadeel hebben, vooral in aanwezigheid van nieuwsgierige biologen!

Hierna was het tijd voor een biodiversiteitsbepaling, waarbij enkelen prompt hun schoenen uittrokken, om ook het "echte" natte gebied te kunnen onderzoeken. Ook hierbij zijn helaas enkele planten overleden, dus misschien dat het met dat nadeel voor de vlinderbloemigen ook wel meevalt.

Met zo veel buitenactiviteiten is het weer natuurlijk essentieel. Daarom zijn we in februari al begonnen met het doorrekenen van de meest complexe weermodelen, zodat we het veldwerk op de gunstigste dag konden plannen. We hebben speciaal onze vrienden bij Schiphol gevraagd om op cruciale momenten een speciaal goedje los te laten in de lucht, om een beetje bij te sturen. Ook zijn we hen zeer dankbaar voor het vervoeren van de vlinder, die onze partners ter plaatse op 13 april om 13.56.12 lokale tijd op een open plek in het oerwoud losgelaten hebben. Zodoende hadden we precies die ene droge dag tussen de regendagen door te pakken. Ja, die cruciale planning en voorbereiding, je moet er wat voor over hebben!

Met andere woorden: we hebben gisteren veel geluk gehad met het weer.

Het kiekjeskliekje tot uw dienst

De afgelopen dagen waren volop gevuld met practica. Wormen, nematoden, zeesterren, bacteriën, planten en vruchten zijn allemaal al minutieus uit elkaar gepeuterd. Vandaag is er wat tijd voor een beetje theorie. Op dit moment luistert de groep geconcentreerd naar het geneticacollege van Hans de Jong. Genetica is een prachtig vakgebied en heel spannend door de snelheid waarmee het zich ontwikkelt. De vragen vliegen Hans om de oren. Kwantitatieve eigenschappen, kietelende transposons, epi-allelen en een analyse van Hans' eigen genetische bagage zijn allemaal al langsgeweest.

Het jammere aan theoretische lessen is dat ze weinig ruimte bieden voor het maken van foto's. Afgezien van het feit dat een collegezaal altijd een beetje donker is, blijkt het constant op en neer klappen van drie spiegels een beetje storend te zijn. Bij practica, daarentegen, vallen de grote lenzen en klikgeluidjes minder op. We hebben er de afgelopen dagen dus lustig op los geschoten. 'We' duidt in dit geval op Hans Morelis met zijn Lumix-camera en de 'Nikon-brigade' of het 'kiekjeskliekje', bestaande uit Eva (Nikon D90), Roel (Nikon D80) en ondergetekende (Nikon D90). Namens het kiekjeskliekje bied ik u een klein kijkje in de afgelopen twee dagen, dagen vol met practica en klapperende spiegels. Geniet ervan.

Donderdag: DNA practicum

Materiaal verzamelen

Spelen met vloeibaar stikstof

Gel laden

  

Vrijdag: Microbiologie-practicum

Uitleg over steriel werken

Vrijdag: Plantenanatomie

Preparaat kleuren

Ontspannen en onbevreesd

De ontspanning slaat toe. Niet te veel natuurlijk, want je moet als olympist wel alert blijven, blijven leren en blijven vragen stellen, maar de onwennigheid van een nieuwe groep mensen is echt vertrokken. Na een aantal fietstochten, lunches, diners en gisteren een avond met zelfstudie is niemand meer bang voor een gesprek en komen honderd en één verschillende onderwerpen langs. De eerste, typisch olympistische spelletjes worden ook gespeeld: backup is geïntroduceerd en tijdens de lunch kwam het Land van Geen Idee langs. Erg gezellig!

Vanochtend hadden we erg mooi weer tijdens de iets langere fietstocht van De Barg naar het microbiologielaboratorium op De Dreijen, wat erg prettig was tijdens de algehele druilerigheid van het weer deze dagen. Tijdens het college door Gosse Schraa kwam ook even de scheikunde om de hoek kijken, toen er toch wat onduidelijkheid was over de de reductie en oxidatie van NAD+/NADH en zuurstof/water in de oxidatieve fosforylering. Daarna ging het snel over naar het practicum waarin de olympisten verschillende bacteriekoloniën laten groeien onder verschillende omstandigheden. Het steriel werken is wel even lastig: moet ik nou wel mijn erlenmeyer en reageerbuis even door de vlam halen, of niet? Maandag zullen we zien wat het geworden is, want in de tussentijd moeten de bacteriën flink groeien.

Nu is men aan het luisteren naar het college over plantenanatomie: parenchym, sklerenchym, cambium, etc. Strakjes weer practicum met coupes snijden en onder de microscoop bekijken.

Biologen maken alles kapot

Het is dag twee, de dag van het DNA. Een bijzonder moment voor sommigen van onze jonge biologen, want de eerste DNA-extractie die je uitvoert is een mijlpaal.
Waar we het gisteren over de oude, vertrouwde, 'grote' biologie hadden, duiken we dus vandaag het moleculaire niveau in. Maar een paar dingen zijn voor alle biologie hetzelfde: alles kan kapot.
Voordat je met een extractie kan beginnen zul je eerst een object van studie moeten kiezen. Dat betekent in ons geval: loop het Radixgebouw uit, zoek iets dat loopt, kruipt, vliegt of wuift in de wind en zorg dat het dit gedrag nooit meer zal vertonen. Breek het in stukjes en stop het in een epje.

Maar dan is het organisme nog lang niet kapot genoeg. Dat stukje organisme moet nog bewerkt worden met een beetje lysisbuffer en een iets te warm badje van 65 graden of, veel spannender, met een beetje vloeibaar stikstof en gestamp. Biologen maken alles kapot.

Na het betere sloopwerk gaan we 'wokken'. Wokken is een betere term voor het bij elkaar pipetteren van allerlei bijzondere stofjes. Daarvoor maken we kennis met de micropipet, in vrolijke gele en paarse kleurtjes. Door secuur te wokken krijgen we ons DNA in het perfecte mengsel voor de volgende stap. Bij die volgende stap laten we onze mengsels pruttelen in de PCR-machine.

Terwijl de PCR-machine staat te ploeteren bestuderen wij het sloopproces in wat meer detail. Wat zit er nou eigenlijk in zo'n lysisbuffer? Waarom werken we bij 65 graden? Een boeiend proces dat aan de basis staat van een enorme ontwikkeling in de biologie. De olympisten zuigen de kennis op.
Maar is ook tijd voor een beetje pauze. Die wordt opgeleukt met taart, want Marijke is jarig! Bij het ontbijt waren er al slingers, ballonnen en gezang. We merken dat de olympisten elkaar al een beetje beginnen te leren kennen. De mate van vertrouwdheid is altijd mooi af te leiden uit het aantal decibellen dat tijdens een pauze wordt geproduceerd. Bij deze groep zit dat wel goed.

Na de taart staat nog meer gesloop op het programma: CSI met nematoden. De vraag die we moeten beantwoorden luidt: welke nematode is de dader, X of Y? Terwijl ik dit schrijf zijn de olympisten druk met het crushen van hun beesten. Het moge duidelijk zijn: biologen maken alles kapot.

De eerste dag

We zijn inmiddels bijna aan het einde van het eerste dagprogramma en alles zit mee, behalve het weer. Op dit moment is het droog en schijnt zowaar de zon, maar vanochtend gooide slecht weer roet in het eten. Enkele mensen waren wat vertraagd en de eerste fietstocht naar het Forumgebouw moest in regenpak worden afgelegd. Het mag uiteraard de pret niet drukken: de eindronde is weer begonnen!

Om iets over 10.00 uur vanochtend waren alle 19 olympisten verzameld in De Barg, onze slaap- zelfstudie,- en gezelligheidsomgeving voor deze week. Een mooie verrassing was dat er een heuse bar geïnstalleerd bleek te zijn in de 'huiskamer', wel zo makkelijk voor de koffie en de thee.

Deze morgen stond onder leiding van Wouter van Gestel met zijn college over de bouwplannen van dieren en de indeling van organismen op basis van lichaamsstructuren. De olympisten worden bekogeld met termen als chorda, ectoderm, lophotrochozoa, kieuwkorf, zakpijp, homologe organen en convergente evolutie. Ze krijgen ook een selectie van opgezette dieren en skeletten te zien. Het is mooi dat er nu al kritische vragen worden gesteld, dat belooft wat voor de rest van de week!

"Sommige organismen binnen de groep hebben zo hun eigen ideeën over hoe de evolutie moet verlopen...", Wouter van Gestel

De middag is gevuld met het ontleden van een zeester en een regenworm, iets dat moeilijker is dan je denkt. Het is bijvoorbeeld niet voor alle olympisten even makkelijk om de zeefplaat van de zeester intact te houden, maar ook het ontcijferen van de wetenschappelijk termen uit opdracht is een lastige klus: wat is nou het verschil tussen dorsaal, ventraal, caudaal, rostraal, radiaal...

"De regenworm is langer dan dat hij breed is...", Wouter van Gestel

Om de een of andere reden moesten een aantal mensen bij die uitspraak direct denken aan het omgekeerde, een regenworm die breder is dan lang, met enige binnenpretjes tot gevolg! Zulke momenten zijn goed voor de ontspanning tijdens de continue aandacht bij colleges en de slopende exercitie van het ontleden van iets dat dunner is dan je eigen vingers.

Vanavond wat ontspanning en elkaar beter leren kennen. Uiteraard voorafgegaan door een uitstekend diner verzorgd door ons persoonlijk (oud-olympistische) team van chefkoks: Het Zwoele Zwijn.

Alle begin...

Alle begin is moeilijk. Althans, zo gaat het spreekwoord.

We staan bijna aan het begin van weer een prachtige eindrondeweek van de Biologie Olympiade, van 6 juni - 13 juni bij Wageningen University. De voorronde en de tweede ronde zitten er op en de finalisten zijn bekend (wijzigingen voorbehouden). Uiteraard is die selecte groep op dit moment nog druk bezig met eindexamens, toetsen, of lessen volgen (5V-ers) en vindt men hopelijk wat tijd om ook een beetje te studeren in de informatieboekjes en Campbell's "Biology" studieboek. Alle begin mag namelijk moeilijk lijken, een goed begin zorgt zeker voor half werk. Oké, misschien niet half in het geval van een olympiade eindweek, maar alle beetjes helpen. Gezellig wordt het sowieso!

Op deze blog kan iedereen op de hoogte blijven van het reilen en zeilen van de olympisten, de leiding en aanverwante personen tijdens de eindronde van de NBO 2012. Voor de olympisten: tot ziens in Wageningen!