En de winnaar is....

Tot op het laatste moment was het bijzonder spannend wie er dit jaar zouden winnen. De kampioenen zijn: Han Mertens, Kyra Defourny, Laura van Schijndel en Tim Coorens. Van harte gefeliciteerd en veel succes in Singapore!

vlnr: Laura, Han, Kyra en Tim

vlnr: Laura, Tim, Han en Kyra

De spanning loopt op

Het is dinsdagmiddag, vijf uur. Het laatste college van de olympiade is voorbij en de deelnemers buigen zich nu over een toets, de derde voor vandaag. Onder het rustgevende gekwaak van de kikkers buiten loopt de spanning langzaam op. Nog vier toetsen te gaan morgenochtend en dan weten we het. Nieuwsgierig naar de uitslag? De prijsuitreiking is morgenmiddag om 15 uur in het forumgebouw.

Strakke planning (of: soms moet je gewoon geluk hebben)

Gisteren was een echte buitendag: de ochtend begon met een flora-excursie aan de voet van de Grebbeberg. Na een korte introductie over het gebied hebben Jan Wieringa en Marc Sosef ons alles verteld over de lokale planten en waar hun families aan te herkennen zijn. Hoewel, alles? Na ruim twee uur en de nodige die-moet-echt-nog planten, was er nog steeds volop onbehandeld groen (met bloemen) en het kostte ons grote moeite om deze boeiende plek te verlaten. Helaas, het veldwerk drong. We moesten echt verder. En dat met pas gemaaide bermen!

Na opnieuw een lekkere fietstocht bevonden we ons in de Blauwe Kamer. Hier hebben eerst twee oud-olympisten, Elysa Overdijk en Remie Janssen, een openluchtcollege gegeven over ecologie. Hierbij zijn helaas enkele vlinderbloemigen gesneuveld. We hadden al geleerd dat deze planten wortelknolletjes kunnen maken, om daarin bacteriën stikstof vast te laten leggen uit de lucht, maar zouden ze dat hier ook doen? Dat vroeg natuurlijk om een experiment. De knolletjes bleken makkelijk te vinden, maar laat dit een belangrijke les zijn voor de planten: zo'n slimme truuk als deze kan ook een evolutionair nadeel hebben, vooral in aanwezigheid van nieuwsgierige biologen!

Hierna was het tijd voor een biodiversiteitsbepaling, waarbij enkelen prompt hun schoenen uittrokken, om ook het "echte" natte gebied te kunnen onderzoeken. Ook hierbij zijn helaas enkele planten overleden, dus misschien dat het met dat nadeel voor de vlinderbloemigen ook wel meevalt.

Met zo veel buitenactiviteiten is het weer natuurlijk essentieel. Daarom zijn we in februari al begonnen met het doorrekenen van de meest complexe weermodelen, zodat we het veldwerk op de gunstigste dag konden plannen. We hebben speciaal onze vrienden bij Schiphol gevraagd om op cruciale momenten een speciaal goedje los te laten in de lucht, om een beetje bij te sturen. Ook zijn we hen zeer dankbaar voor het vervoeren van de vlinder, die onze partners ter plaatse op 13 april om 13.56.12 lokale tijd op een open plek in het oerwoud losgelaten hebben. Zodoende hadden we precies die ene droge dag tussen de regendagen door te pakken. Ja, die cruciale planning en voorbereiding, je moet er wat voor over hebben!

Met andere woorden: we hebben gisteren veel geluk gehad met het weer.

Het kiekjeskliekje tot uw dienst

De afgelopen dagen waren volop gevuld met practica. Wormen, nematoden, zeesterren, bacteriën, planten en vruchten zijn allemaal al minutieus uit elkaar gepeuterd. Vandaag is er wat tijd voor een beetje theorie. Op dit moment luistert de groep geconcentreerd naar het geneticacollege van Hans de Jong. Genetica is een prachtig vakgebied en heel spannend door de snelheid waarmee het zich ontwikkelt. De vragen vliegen Hans om de oren. Kwantitatieve eigenschappen, kietelende transposons, epi-allelen en een analyse van Hans' eigen genetische bagage zijn allemaal al langsgeweest.

Het jammere aan theoretische lessen is dat ze weinig ruimte bieden voor het maken van foto's. Afgezien van het feit dat een collegezaal altijd een beetje donker is, blijkt het constant op en neer klappen van drie spiegels een beetje storend te zijn. Bij practica, daarentegen, vallen de grote lenzen en klikgeluidjes minder op. We hebben er de afgelopen dagen dus lustig op los geschoten. 'We' duidt in dit geval op Hans Morelis met zijn Lumix-camera en de 'Nikon-brigade' of het 'kiekjeskliekje', bestaande uit Eva (Nikon D90), Roel (Nikon D80) en ondergetekende (Nikon D90). Namens het kiekjeskliekje bied ik u een klein kijkje in de afgelopen twee dagen, dagen vol met practica en klapperende spiegels. Geniet ervan.

Donderdag: DNA practicum

Materiaal verzamelen

Spelen met vloeibaar stikstof

Gel laden

  

Vrijdag: Microbiologie-practicum

Uitleg over steriel werken

Vrijdag: Plantenanatomie

Preparaat kleuren

Ontspannen en onbevreesd

De ontspanning slaat toe. Niet te veel natuurlijk, want je moet als olympist wel alert blijven, blijven leren en blijven vragen stellen, maar de onwennigheid van een nieuwe groep mensen is echt vertrokken. Na een aantal fietstochten, lunches, diners en gisteren een avond met zelfstudie is niemand meer bang voor een gesprek en komen honderd en één verschillende onderwerpen langs. De eerste, typisch olympistische spelletjes worden ook gespeeld: backup is geïntroduceerd en tijdens de lunch kwam het Land van Geen Idee langs. Erg gezellig!

Vanochtend hadden we erg mooi weer tijdens de iets langere fietstocht van De Barg naar het microbiologielaboratorium op De Dreijen, wat erg prettig was tijdens de algehele druilerigheid van het weer deze dagen. Tijdens het college door Gosse Schraa kwam ook even de scheikunde om de hoek kijken, toen er toch wat onduidelijkheid was over de de reductie en oxidatie van NAD+/NADH en zuurstof/water in de oxidatieve fosforylering. Daarna ging het snel over naar het practicum waarin de olympisten verschillende bacteriekoloniën laten groeien onder verschillende omstandigheden. Het steriel werken is wel even lastig: moet ik nou wel mijn erlenmeyer en reageerbuis even door de vlam halen, of niet? Maandag zullen we zien wat het geworden is, want in de tussentijd moeten de bacteriën flink groeien.

Nu is men aan het luisteren naar het college over plantenanatomie: parenchym, sklerenchym, cambium, etc. Strakjes weer practicum met coupes snijden en onder de microscoop bekijken.

Biologen maken alles kapot

Het is dag twee, de dag van het DNA. Een bijzonder moment voor sommigen van onze jonge biologen, want de eerste DNA-extractie die je uitvoert is een mijlpaal.
Waar we het gisteren over de oude, vertrouwde, 'grote' biologie hadden, duiken we dus vandaag het moleculaire niveau in. Maar een paar dingen zijn voor alle biologie hetzelfde: alles kan kapot.
Voordat je met een extractie kan beginnen zul je eerst een object van studie moeten kiezen. Dat betekent in ons geval: loop het Radixgebouw uit, zoek iets dat loopt, kruipt, vliegt of wuift in de wind en zorg dat het dit gedrag nooit meer zal vertonen. Breek het in stukjes en stop het in een epje.

Maar dan is het organisme nog lang niet kapot genoeg. Dat stukje organisme moet nog bewerkt worden met een beetje lysisbuffer en een iets te warm badje van 65 graden of, veel spannender, met een beetje vloeibaar stikstof en gestamp. Biologen maken alles kapot.

Na het betere sloopwerk gaan we 'wokken'. Wokken is een betere term voor het bij elkaar pipetteren van allerlei bijzondere stofjes. Daarvoor maken we kennis met de micropipet, in vrolijke gele en paarse kleurtjes. Door secuur te wokken krijgen we ons DNA in het perfecte mengsel voor de volgende stap. Bij die volgende stap laten we onze mengsels pruttelen in de PCR-machine.

Terwijl de PCR-machine staat te ploeteren bestuderen wij het sloopproces in wat meer detail. Wat zit er nou eigenlijk in zo'n lysisbuffer? Waarom werken we bij 65 graden? Een boeiend proces dat aan de basis staat van een enorme ontwikkeling in de biologie. De olympisten zuigen de kennis op.
Maar is ook tijd voor een beetje pauze. Die wordt opgeleukt met taart, want Marijke is jarig! Bij het ontbijt waren er al slingers, ballonnen en gezang. We merken dat de olympisten elkaar al een beetje beginnen te leren kennen. De mate van vertrouwdheid is altijd mooi af te leiden uit het aantal decibellen dat tijdens een pauze wordt geproduceerd. Bij deze groep zit dat wel goed.

Na de taart staat nog meer gesloop op het programma: CSI met nematoden. De vraag die we moeten beantwoorden luidt: welke nematode is de dader, X of Y? Terwijl ik dit schrijf zijn de olympisten druk met het crushen van hun beesten. Het moge duidelijk zijn: biologen maken alles kapot.

De eerste dag

We zijn inmiddels bijna aan het einde van het eerste dagprogramma en alles zit mee, behalve het weer. Op dit moment is het droog en schijnt zowaar de zon, maar vanochtend gooide slecht weer roet in het eten. Enkele mensen waren wat vertraagd en de eerste fietstocht naar het Forumgebouw moest in regenpak worden afgelegd. Het mag uiteraard de pret niet drukken: de eindronde is weer begonnen!

Om iets over 10.00 uur vanochtend waren alle 19 olympisten verzameld in De Barg, onze slaap- zelfstudie,- en gezelligheidsomgeving voor deze week. Een mooie verrassing was dat er een heuse bar geïnstalleerd bleek te zijn in de 'huiskamer', wel zo makkelijk voor de koffie en de thee.

Deze morgen stond onder leiding van Wouter van Gestel met zijn college over de bouwplannen van dieren en de indeling van organismen op basis van lichaamsstructuren. De olympisten worden bekogeld met termen als chorda, ectoderm, lophotrochozoa, kieuwkorf, zakpijp, homologe organen en convergente evolutie. Ze krijgen ook een selectie van opgezette dieren en skeletten te zien. Het is mooi dat er nu al kritische vragen worden gesteld, dat belooft wat voor de rest van de week!

"Sommige organismen binnen de groep hebben zo hun eigen ideeën over hoe de evolutie moet verlopen...", Wouter van Gestel

De middag is gevuld met het ontleden van een zeester en een regenworm, iets dat moeilijker is dan je denkt. Het is bijvoorbeeld niet voor alle olympisten even makkelijk om de zeefplaat van de zeester intact te houden, maar ook het ontcijferen van de wetenschappelijk termen uit opdracht is een lastige klus: wat is nou het verschil tussen dorsaal, ventraal, caudaal, rostraal, radiaal...

"De regenworm is langer dan dat hij breed is...", Wouter van Gestel

Om de een of andere reden moesten een aantal mensen bij die uitspraak direct denken aan het omgekeerde, een regenworm die breder is dan lang, met enige binnenpretjes tot gevolg! Zulke momenten zijn goed voor de ontspanning tijdens de continue aandacht bij colleges en de slopende exercitie van het ontleden van iets dat dunner is dan je eigen vingers.

Vanavond wat ontspanning en elkaar beter leren kennen. Uiteraard voorafgegaan door een uitstekend diner verzorgd door ons persoonlijk (oud-olympistische) team van chefkoks: Het Zwoele Zwijn.